مقدمه
اگر تا امروز با جوشهای صورت دستوپنجه نرم کردهاید، احتمالاً با مشکل رایجتری به نام لکهای پس از جوش (Post-Acne Marks) هم آشنا هستید. این لکها که اغلب به شکل نقاط قهوهای، قرمز یا تیره روی پوست ظاهر میشوند، حتی پس از درمان کامل آکنه میتوانند تا ماهها یا حتی سالها باقی بمانند. برای بسیاری از افراد، این لکها بیش از خود جوش آزاردهندهاند؛ چرا که ظاهر پوست را ناصاف، تیره و غیریکدست جلوه میدهند و ممکن است اعتماد به نفس را کاهش دهند.
لکهای پس از جوش معمولاً بر اثر التهاب شدید، فشار دادن نادرست جوش یا تماس بیشازحد با نور خورشید بدون محافظت کافی ایجاد میشوند. از نظر علمی، این لکهها تحت عنوان Hyperpigmentation پس از التهاب (PIH) شناخته میشوند و بهدلیل تحریک سلولهای ملانوسیت (تولیدکننده رنگدانه) به وجود میآیند.
خبر خوب این است که برخلاف اسکار یا فرورفتگیهای دائمی ناشی از آکنه، لکهای قهوهای بعد از جوش، قابل درماناند؛ البته با شرط رعایت اصول علمی، صبر، و استفاده از محصولات تخصصی و مؤثر. امروزه کرمهای ضد لک با فرمولاسیون پیشرفتهای تولید میشوند که حاوی ترکیبات فعالی مانند سیستآمین، نیاسینامید، آربوتین، رتینول یا ویتامین C هستند؛ این ترکیبات نهتنها به کاهش تولید ملانین کمک میکنند، بلکه باعث بهبود یکنواختی رنگ پوست و روشنتر شدن نواحی تیره نیز میشوند.
در این مقاله، با زبانی ساده و علمی، به شما آموزش میدهیم:
- چرا این لکها به وجود میآیند
- چه ترکیباتی واقعاً مؤثرند
- و کدام محصولات میتوانند به درمان این لکها کمک کنند
اگر به دنبال روشی مطمئن، مؤثر و غیرتهاجمی برای درمان لکهای جای جوش هستید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.

۲. درمان سریعتر لک صورت؛ از کجا شروع کنیم؟
اولین قدم برای درمان مؤثر لکهای باقیمانده از جوش، شناخت درست علت آنها و تنظیم یک روتین مراقبتی منظم و هدفمند است. برخلاف تصور رایج، استفاده از یک کرم ضدلک بهتنهایی کافی نیست. در واقع، باید پوست را از همه جهات برای بهبود آماده کنیم تا محصولات درمانی بیشترین اثربخشی را داشته باشند. در این بخش، پنج اقدام کلیدی معرفی میشود که پایه موفقیت در درمان لک صورت محسوب میشوند:
۱. پاکسازی ملایم و اصولی پوست
تمیز نگهداشتن پوست در طول درمان لک ضروری است، اما شویندههای قوی و صابونی ممکن است باعث تحریک و خشکی پوست شوند و فرایند بهبود لک را کند کنند. به جای آن بهتر است از ژل شستشوی ملایم مخصوص پوستهای مستعد جوش استفاده شود که بدون آسیب به لایه محافظ پوست، چربی و آلودگیها را پاک کند.
نکته: پاکسازی صحیح پوست، جذب بهتر کرمهای ضدلک را هم افزایش میدهد.
۲. استفاده روزانه از ضدآفتاب با SPF مناسب
نور آفتاب یکی از عوامل اصلی تیرهتر شدن لکهاست. اشعه فرابنفش باعث تحریک ملانوسیتها (سلولهای رنگساز پوست) و افزایش تولید ملانین میشود. حتی اگر در خانه هستید یا روز ابری است، استفاده روزانه از ضدآفتاب با SPF حداقل ۵۰ الزامی است.
پیشنهاد محصول:
فلوئید ضد آفتاب ویتالیر مدل Activit SPF50 مخصوص پوست چرب حجم ۵۰ میلیلیتر
نام محصول: فلوئید ضد آفتاب ویتالیر مدل Activit SPF50 مخصوص پوست چرب حجم ۵۰ میلیلیتر
برند: ویتالیر (Vitalayer)
فرم محصول: فلوئید ضد آفتاب
حجم محصول: ۵۰ میلیلیتر
مناسب برای: پوستهای چرب، مختلط و مستعد آکنه
کارایی: محافظت در برابر آفتاب، کنترل چربی، ضد التهاب
ناحیه مصرف: صورت و گردن
موجود در انبار
فلوئید ضد آفتاب سان سیف بدون رنگ و کاملا نامرئی SPF50 حجم 50 گرم
- نام محصول: فلوئید ضد آفتاب سان سیف SPF50 بدون رنگ و کاملاً نامرئی
- برند: سان سیف (Sunsafe)
- فرم محصول: فلوئید ضد آفتاب فاقد چربی و بیرنگ
- حجم محصول: ۵۰ گرم
- مناسب برای: پوستهای چرب، مختلط، حساس و مستعد آکنه
- کارایی: محافظت کامل در برابر UVA و UVB، کنترل چربی، جذب سریع، بدون سفیدک، مناسب زیر آرایش
- رنگ: بیرنگ (Invisible)
موجود در انبار
یادآوری: بدون ضدآفتاب، حتی بهترین کرمهای ضدلک هم نمیتوانند مؤثر باشند.
۳. لایهبرداری کنترلشده با محصولات ملایم
برای کمک به کاهش لکهای سطحی، هفتهای یک تا دو بار استفاده از لایهبردارهای ملایم مانند AHA، BHA یا اسید گلایکولیک توصیه میشود. این ترکیبات به حذف سلولهای مرده از سطح پوست کمک میکنند و راه را برای جذب بهتر ترکیبات روشنکننده باز میسازند.
توجه: استفاده همزمان از لایهبردار و کرم ضدلک قوی بدون نظر پزشک توصیه نمیشود.
۴. حذف عادات اشتباه مانند دستکاری جوش یا استفاده از اسکرابهای زبر
یکی از دلایل شایع ماندگار شدن لکها، دستکاری یا فشار دادن جوشهاست که منجر به التهاب شدید و تحریک رنگدانهسازی میشود. همچنین استفاده از اسکرابهای فیزیکی زبر میتواند به پوست آسیب بزند و روند درمان لک را کندتر کند.
توصیه میشود تا جای ممکن از هرگونه تحریک فیزیکی شدید پوست پرهیز شود.
۵. آغاز درمان با کرم ضدلک متناسب با نوع لک و پوست
پس از آمادهسازی پوست، زمان آن است که از یک کرم ضدلک مناسب استفاده شود. بسته به نوع لک (تیره، قرمز، سطحی یا عمیق)، نوع پوست (خشک، چرب، حساس یا مختلط) و شدت مشکل، باید کرمی انتخاب شود که هم ترکیبات مؤثر داشته باشد و هم با شرایط پوست سازگار باشد.
مؤثرترین ترکیبات ضد لک برای پوستهای مستعد جوش
برای درمان مؤثر لکهای باقیمانده از جوش، انتخاب ترکیبات فعال و تخصصی اهمیت زیادی دارد. این ترکیبات باید هم خاصیت روشنکنندگی داشته باشند و هم برای پوستهای حساس یا مستعد آکنه مناسب باشند. در ادامه با مهمترین مواد مؤثر در کرمهای ضد لک آشنا میشوید که از نظر بالینی تأیید شدهاند و در بسیاری از محصولات تخصصی نیز به کار رفتهاند.
نیاسینامید (Vitamin B3)
یکی از ترکیبات محبوب و بسیار مؤثر در درمان لکهای التهابی، نیاسینامید است. این ماده با مهار آنزیمهای تحریککننده تولید ملانین، به مرور زمان لکهای قهوهای و قرمز را کمرنگ میکند. نیاسینامید همچنین خاصیت ضدالتهابی دارد و برای پوستهای مستعد جوش و چرب بسیار ایدهآل است.
مزایا:
- کاهش لکهای تیره ناشی از جوش
- کاهش التهاب و قرمزی پوست
- کنترل چربی و جلوگیری از ایجاد جوش جدید
محصول پیشنهادی:
کرم روشنکننده ویتالیر مدل Whitevit حجم ۳۰ میلیلیتر
نام محصول: کرم روشنکننده ویتالیر مدل Whitevit حجم ۳۰ میلیلیتر
برند: ویتالیر (Vitalayer)
فرم محصول: کرم صورت
حجم محصول: ۳۰ میلیلیتر
مناسب برای: انواع پوست، بهویژه پوستهای دارای لک، تیرگی یا کدری
کارایی: روشنکننده، ضد لک، یکنواختکننده رنگ پوست
ناحیه مصرف: صورت
ناموجود
سیستآمین (Cysteamine)
سیستآمین یکی از ترکیبات جدید و پیشرفته در درمان لکهای مقاوم و عمیق است. این ماده بهطور خاص در کاهش رنگدانهسازی بیشازحد پوست نقش دارد و میتواند جایگزین مؤثری برای هیدروکینون باشد بدون عوارض آن.
مزایا:
- درمان مؤثر لکهای مقاوم
- ایمن برای مصرف بلندمدت
- مناسب انواع پوست حتی پوستهای حساس
آربوتین
آربوتین یک ترکیب گیاهی و ملایم برای مهار آنزیم تیروزیناز (عامل تولید ملانین) است. این ماده برای پوستهایی که به ترکیبات قویتر حساس هستند، گزینهای مناسب و مؤثر محسوب میشود.
مزایا:
- روشنکنندگی تدریجی بدون تحریک پوست
- مناسب برای لکهای سطحی و تازه
- ترکیب ملایم و قابل استفاده در بلندمدت
محصول پیشنهادی :
سرم روشنکننده ویتالیر مدل Whitevit حاوی آربوتین حجم ۳۰ میلیلیتر
نام محصول: سرم روشنکننده ویتالیر مدل Whitevit حاوی آربوتین حجم ۳۰ میلیلیتر
برند: ویتالیر (Vitalayer)
فرم محصول: سرم صورت
حجم محصول: ۳۰ میلیلیتر
مناسب برای: انواع پوست، بهویژه پوست دارای لک، کدر یا ناهماهنگ
کارایی: روشنکننده، ضد لک، یکنواختکننده رنگ پوست
ناحیه مصرف: صورت
موجود در انبار
رتینول (Vitamin A)
رتینول با خاصیت لایهبرداری و بازسازی سلولی، به کاهش لکها و همسطحسازی رنگ پوست کمک میکند. البته در پوستهای حساس یا چرب باید با احتیاط و زیر نظر پزشک مصرف شود.
مزایا:
- افزایش نوسازی سلولی
- کاهش لک و خطوط سطحی
- بهبود بافت پوست
نکته مهم: در صورت استفاده از رتینول، حتماً باید ضدآفتاب با SPF بالا در روز استفاده شود.
ویتامین C
ویتامین C یک آنتیاکسیدان قوی و ضدلک طبیعی است. این ماده با مهار آنزیمهای تولید ملانین و کاهش استرس اکسیداتیو پوست، همزمان هم لکها را کاهش میدهد و هم به شفاف شدن پوست کمک میکند.
مزایا:
- روشنکنندگی ملایم
- محافظت در برابر رادیکالهای آزاد
- افزایش درخشندگی پوست
جمعبندی این بخش
| ترکیب | مناسب برای | نیاز به احتیاط |
|---|---|---|
| نیاسینامید | پوست چرب و حساس | ندارد |
| سیستآمین | لکهای مقاوم و عمقی | بله (طبق دستور) |
| آربوتین | پوست حساس یا لک سطحی | خیر |
| رتینول | پوست مقاوم و غیرحساس | بله (شب، همراه ضدآفتاب) |
| ویتامین C | پوست خسته و کدر | ندارد |
جمعبندی نهایی
لکهای بهجا مانده از جوش، اگرچه مشکلی رایج و گاهی طولانیمدت هستند، اما خوشبختانه با استفاده از محصولات مناسب و مراقبتهای منظم کاملاً قابل درماناند. نکته کلیدی در درمان این لکها، درک صحیح از نوع لک، شناخت ترکیبات مؤثر و رعایت یک روتین پوستی منظم است.
اگر پوست شما مستعد جوش است یا هنوز هم گهگاهی با آکنه مواجه میشوید، باید با دقت بیشتری سراغ کرمهای ضدلک بروید. ترکیباتی مانند نیاسینامید، سیستآمین، آربوتین، رتینول و ویتامین C جزو مؤثرترین مواد شناختهشده در درمان لکهای پس از التهاب هستند. انتخاب درست بین این ترکیبات به نوع پوست، شدت لکها و میزان تحمل پوست شما بستگی دارد.
همچنین نباید فراموش کرد که حتی بهترین کرم ضدلک هم بدون استفاده مداوم از ضدآفتاب با SPF مناسب، نتیجه کامل نخواهد داد. محافظت در برابر نور آفتاب در تمام طول درمان الزامی است.
در نهایت، اگر به دنبال یک روش درمانی مؤثر و ایمن برای رفع لکهای باقیمانده از جوش هستید، پیشنهاد میکنیم ابتدا با محصولات تخصصی و تأییدشده شروع کنید و در صورت نیاز، از مشاوران پوست و زیبایی کمک بگیرید.
شما میتوانید از میان محصولات منتخب هلثامین، بر اساس نوع پوست و نوع لک، انتخابی مطمئن و هدفمند داشته باشید و روند بهبود پوستتان را سریعتر و ایمنتر پیش ببرید.
۱. درمان لک جای جوش چقدر زمان میبرد؟
مدت زمان درمان لکهای جای جوش بستگی به شدت لک، نوع پوست و نوع محصول مورد استفاده دارد. معمولاً در صورت استفاده مداوم از محصولات مناسب، نتایج اولیه بین ۴ تا ۸ هفته قابل مشاهده است.
۲. آیا کرمهای ضدلک باعث نازک شدن پوست میشوند؟
خیر، اغلب کرمهای ضدلک معتبر دارای ترکیبات ملایم و ایمن مانند نیاسینامید یا سیستآمین هستند که بدون آسیب به لایه محافظ پوست، به کاهش لک کمک میکنند. تنها در صورت استفاده بیشازحد از لایهبردارهای قوی ممکن است پوست دچار حساسیت شود.
۳. آیا میتوان از کرم ضد لک و رتینول همزمان استفاده کرد؟
این کار به نوع ترکیبات بستگی دارد. در بیشتر موارد توصیه میشود این دو محصول در شبهای جداگانه یا به صورت نوبتی استفاده شوند تا از تحریک پوست جلوگیری شود. حتماً از ضدآفتاب در طول روز استفاده کنید.
۴. لکهای قرمز بعد از جوش هم قابل درمان هستند؟
بله، لکهای قرمز که به عنوان آثار التهاب (PIE) شناخته میشوند، معمولاً با گذشت زمان و استفاده از ضدآفتاب و ترکیباتی مثل نیاسینامید و آزلائیک اسید کاهش مییابند.
۵. بهترین زمان استفاده از کرم ضدلک چه موقع است؟
اکثر کرمهای ضدلک بهتر است شبها روی پوست تمیز استفاده شوند تا ترکیبات فعال در زمان استراحت پوست عملکرد بهتری داشته باشند. در طول روز نیز استفاده از ضدآفتاب فراموش نشود.




4 پاسخ
یه سؤال دارم، برای پوست چرب چه محصولی بهتره که هم لک جوش رو کم کنه هم باعث جوش جدید نشه؟ خیلی از روشنکنندهها باعث چربی بیشتر میشن.
سؤال خیلی خوبی پرسیدی مهسا جان. برای پوست چرب بهتره سرمهای ضدلک سبک مثل ویتالایر ویتامین C یا کرم روشنکننده آردن سیفکتور رو استفاده کنی که فاقد چربی هستن و منافذ پوست رو نمیبندن. همچنین استفاده از تونر یا فوم شستشوی مخصوص پوست چرب قبل از سرم، جذب ترکیبات رو بهتر میکنه.
من بعد از دوران جوشهام لکهای قهوهای روی گونههام مونده بود و هرچی کرم امتحان کردم فایده نداشت. ولی وقتی از سرم نیاسینامید ویتالایر استفاده کردم، بعد از حدود یه ماه واقعاً تفاوت دیدم. خیلی ممنون از مقالهتون، دقیق و کاربردی بود.
خیلی خوشحالیم که نتیجه گرفتی شبنم جان. نیاسینامید یکی از مؤثرترین ترکیبات برای درمان لکهای پس از جوش هست و وقتی همراه با ضدآفتاب استفاده بشه، اثرش چند برابر میشه. پیشنهاد میکنیم برای تثبیت نتیجه، روتینت رو با پاککننده ملایم و مرطوبکننده سبک تکمیل کنی.